Eerst en vooral mijn excuses aan wie zich door deze vraagstelling al wat geprikkeld voelt.
Ik weet namelijk dat het bij verschillende personen met autisme een punt van discussie is of je ze ‘autisten’ noemt of ‘personen met autisme’. Waarbij er mij op gewezen wordt dat we ook niet spreken over ‘een persoon met blindheid’. Wat natuurlijk klopt als een bus. Anderzijds, omdat het voor mij respectvoller klinkt èn voornamelijk omdat ik echt niet weet welke mening de meerderheid van de personen met autisme hierover heeft, ga ik het houden bij bovengenoemde omschrijving.
Wie mij al even volgt die weet dat er voor mij het laatste jaar een nieuwe wereld opengegaan is. Een wereld van gecamoufleerd autisme, een wereld van maatpak-effecten*, een wereld van kijken voorbij gedrag en van kijken naar autistisch denken. Die wereld bleek bovendien helemaal niet ver te zoeken te zijn, maar floreert voluit binnen mijn eigen gezin.
Dat de eerste keer dat het woord autisme binnen ons gezin viel, een behoorlijke schok was, hoef ik u waarschijnlijk niet te vertellen. Een schok met een groot rimpeleffect. Maar eenmaal alles terug tot rust gekomen was, konden we de schade opmeten. De brokstukken oprapen. En kijken wat er nog overeind stond… Het was dan ook in die fase dat ik nieuwsgierig werd naar het waarom. Wat willen deze personen met autisme ons vertellen?
Ik las net twee boeiende boeken die elk afzonderlijk geschreven werden door jongedames met autisme. ** Hoewel beide dames erg verschillend zijn van mekaar, werd ik toch getroffen door een overdonderende gelijkenis. En die zat voor mij in de grote kracht die beide vrouwen uitstraalden doorheen hun verhalen. Beide vrouwen slaagden erin om in een vrij grote mate ‘foert’ te zeggen aan de druk en de verwachtingen van onze maatschappij. Beide vrouwen slaagden erin om van wat sommigen hun autistische kantjes zouden noemen, net hun sterktes te maken. En op die manier hun plek in de wereld te veroveren.
In mijn coachingpraktijk begeleid ik hoogintelligente jongeren met autisme. Sommigen kregen de diagnose al in hun jonge jaren. Anderen kregen de diagnose (nog) niet. Wat me opvalt bij veel van deze jongeren is hoe ver ze van hun kern verwijderd zijn. Van hun eigen ik. Van hun talenten, van hun mogelijkheden. Verschillende onder hen kunnen me niet meer zeggen wie ze zijn. Ze geven me aan een rol te spelen, te zijn wie ze op dat moment verwacht worden te zijn.
Dat is volgens mij exact wat onze maatschappij in z’n geheel en ons onderwijssysteem in het bijzonder met deze jongeren doen. Ze door een maatschappelijke mal halen van hoe ze zich horen te gedragen.
– Is er hier teveel lawaai voor jou? Stel je toch niet zo aan.
-Voel je dat je lichaam onhoudbaar wil bewegen? Zit stil.
-Tijd nodig om wat te ontprikkelen? Wees eens sociaal.
-Doe eens normaal.
-Houd eens je mond.
-Is het nu nog niet duidelijk voor jou?
-Ben je nu nog niet klaar met deze oefening?
-Waar zit jij weeral met jouw gedachten?
Jongeren willen er zonder uitzondering gewoon bijhoren. Personen met autisme zijn hier vaak ontzettend gevoelig voor. Hoe meer deze jongeren met autsime echter investeren in ‘normaal’ doen, hoe verder ze verwijderd raken van hun kern. Hoe meer deze jongeren hun maatpak aantrekken, op hoe minder begrip ze kunnen rekenen van de buitenwereld…
Het gaat niet goed met veel van deze jongeren.
En dat is een understatement.
Het gaat echt niet goed met veel van deze jongeren.
Het gaat slecht met veel van deze jongeren.
Ze vallen uit de boot.
Met veel onzichtbare drama’s tot gevolg. Drama’s die zich afspelen binnen de vier muren van het gezin.
En toch…
Toch zijn de jongeren die ik mag begeleiden binnen mijn praktijk stuk voor stuk heel krachtige jongeren. Met vaak heel uitgesproken talenten.
En uitgesproken gevoeligheden.
Dat de zintuigen van personen met autisme heel precair zijn, dat wist je vast wel.
Maar weet jij dat ook het spirituele bewustzijn van veel personen met autisme heel ruim kan zijn? Ze pikken vaak veel meer op dan wat neurotypische personen oppikken. Toch alvast bij verschillende jongeren met autisme die ik ken. Het valt mij echt op… paranormale ervaringen zijn in mijn praktijk al lang geen taboe meer.
Wat maakt dat sommige personen met autisme dan toch kunnen uitgroeien tot zo’n krachtige volwassenen? Als dat niet dankzij het systeem is, is het dan misschien ondanks het systeem?
Zou het kunnen dat personen met autisme bij uitstek degenen zijn die tegen het systeem aanschoppen? Die de zwakke plekken blootleggen?
Die gaan staan voor wie ze zijn, voor waarvoor ze hier op aarde zijn en die zich niet zonder slag of stoot van hun pad af laten leiden?
Die op die manier in staat zijn uitzonderlijke prestaties neer te zetten?
Hoe kan het zijn dat het systeem zo onlogisch is voor personen die vaak net extreem over de kwaliteit van logisch denken beschikken? En over de kwaliteit van rechtvaardigheid? En de kwaliteit van rechtlijnigheid?
Mijn oudste dochter kreeg pas in juni van vorig jaar de diagnose van autisme. Toen ze eind juni met haar middelbare schooldiploma kon zwaaien, was ik ongelooflijk opgelucht. En dacht ik dat het moeilijkste wel voorbij zou zijn. Vanaf nu zou ze namelijk zelf meer kunnen kiezen wat echt bij haar past…
Helaas had ik er geen rekening mee gehouden dat het systeem haar zo murw gekregen kon hebben dat ze momenteel enkel kan recuperen van de opgelopen schade. En dat ze zo ver kon staan van haar eigen kern dat ze ook niet meer weet wat haar precies drijft.
Wanneer zie ik personen met autisme dan wel in hun kracht komen?
Wanneer ze niet conformeren.
Wanneer ze beseffen dat ze anders zijn, wanneer ze hiervan de bevestiging krijgen (in de vorm van een al dan niet formele diagnose) en wanneer ze dit accepteren en omarmen.
Op dat moment kunnen ze gaan staan voor wie ze zijn. Met al hun (in onze ogen) eigenaardigheden en bijzonderheden. Te nemen of te laten. Dit ben ik. Dat zijn mijn grenzen.
En dat is mijn kracht.
En weet je wat dan ook soms heel bizar is? Dat deze kracht vaak net ligt in hun diepgaande en excessieve interesses, waarvan de maatschappijlijke mal hen zo graag af wou helpen…
What’s in a name?
Autisme.
Is het belangrijk voor je kind om te weten of het autisme heeft, al dan niet?
In onze huidige maatschappij zou ik volop roepen: “Ja!”.
Maar daar mag het niet bij blijven.
Een grondige analyse van wat anders loopt binnen het autistisch denken en binnen het sensorisch functioneren, lijkt mij onontbeerlijk. Zodat scholen kunnen tegemoetkomen, ondersteunen en blijven zoeken naar oplossingen en mogelijkheden.
Een grondige erkenning van hun talenten mag evenmin ontbreken. Opdat deze opgewaardeerd kunnen worden. En dat met een open blik vanuit deze talenten gekeken kan worden naar mogelijkheden.
Dit schrijven is een groot pleidooi voor een massale omwenteling van de perceptie van autisme.
Ja, autisme is een stoornis binnen deze maatschappij.
Neen, autisme is geen stoornis.
Het is verdorie een superkracht.
Als je gewoon lekker autistisch màg zijn, natuurlijk…
Katrien
Bij On Your Way kan je terecht voor informele testen van het autistisch denken. Er wordt gekeken naar hoe het autisme zich uit bij deze jongere en welke ondersteuning hierbij nodig is.
*Wens je hier meer over te lezen, dan verwijs ik je met plezier naar mijn blog: Wat als autisme niet op autisme lijkt?
** Aut of the box van Magali De Reu en Maar je ziet er helemaal niet autistisch uit van Bianca Toeps.
Katrien Volckaert